Dobrostan psychiczny seniorów

Zdrowie psychiczne seniorów jest bardzo istotnym zagadnieniem, ponieważ wraz z wiekiem często pojawiają się wyzwania, które mogą wpływać na samopoczucie psychiczne starszych osób. Wśród najczęstszych problemów związanych z zdrowiem psychicznym seniorów znajdują się:

Depresja– Często występuje u osób starszych, zwłaszcza po utracie bliskich, po przejściu na emeryturę czy w wyniku problemów zdrowotnych. Objawy mogą obejmować smutek, apatię, utratę zainteresowań, problemy ze snem.
Lęki i zaburzenia lękowe– Związane z obawami o zdrowie, samotność, bezpieczeństwo czy problemy finansowe.
Otępienie (np. choroba Alzheimera)– Związane z postępującą utratą pamięci i innych funkcji poznawczych, co może prowadzić do trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Samotność– Jest jednym z głównych czynników wpływających na zdrowie psychiczne seniorów. Osoby starsze często borykają się z izolacją społeczną, co może prowadzić do problemów emocjonalnych.
Zaburzenia snu– Problemy ze snem są częste w starszym wieku, co może pogarszać zdrowie psychiczne i ogólne samopoczucie.
Problemy z adaptacją do zmian– W miarę starzenia się, seniorzy mogą mieć trudności z adaptacją do nowych sytuacji, takich jak zmiany w stylu życia, przeprowadzka do domu opieki czy ograniczenie aktywności fizycznej.

Ważne jest, aby zapewnić seniorom odpowiednie wsparcie psychiczne, zarówno ze strony rodziny, jak i profesjonalistów. Terapia, zajęcia grupowe, aktywność fizyczna i społeczne wsparcie mają ogromne znaczenie w utrzymaniu dobrego zdrowia psychicznego. Istotne jest również, aby starsi ludzie mieli dostęp do pomocy medycznej i psychologicznej, ich problemy nie były bagatelizowane.

Depresja

Terapia indywidualna – Spotkania z psychoterapeutą pomagają seniorowi zrozumieć i przepracować przyczyny depresji oraz znaleźć sposoby na poprawę samopoczucia.
Wsparcie farmakologiczne – W przypadku depresji, lekarz może zalecić odpowiednie leki, które pomogą złagodzić objawy.
Aktywność fizyczna – Regularne ćwiczenia mogą poprawić nastrój, zwiększyć poziom energii i redukować objawy depresji.
Grupy wsparcia – Grupy, w których seniorzy mogą dzielić się swoimi doświadczeniami i wzajemnie się wspierać.

Lęki i zaburzenia lękowe

Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) – Pomaga rozpoznać i zmienić negatywne wzorce myślenia, które przyczyniają się do lęków.
Relaksacja i techniki oddechowe – Nauka metod relaksacyjnych (np. medytacja, joga) może pomóc w redukcji poziomu stresu i lęku.
Leki przeciwlękowe – W zależności od nasilenia objawów, lekarz może zalecić stosowanie leków uspokajających lub przeciwlękowych.
Wsparcie społeczne – Częste spotkania z rodziną i przyjaciółmi pomagają seniorowi poczuć się bardziej pewnie i bezpiecznie.

Otępienie (np. choroba Alzheimera)

Terapie zajęciowe – Zajęcia pomagające utrzymać aktywność umysłową, takie jak rozwiązywanie łamigłówek,czytanie, czy gry pamięciowe.
Opieka specjalistyczna – Pomoc specjalistów w opiece nad osobami z otępieniem, którzy potrafią wspierać seniorów w codziennych czynnościach.
Pamięciowe techniki i rutyny – Wprowadzenie stałych rutyn i sposobów przypominania ważnych informacji (np. kalendarze, notatki) ułatwia funkcjonowanie.
Wsparcie rodzinne i społecznościowe – Rodzina i przyjaciele odgrywają ważną rolę, zapewniając emocjonalne wsparcie i pomagając w codziennych czynnościach.

Samotność

Kluby seniora i zajęcia grupowe – Uczestnictwo w klubach seniorów, grupach hobby, czy spotkaniach towarzyskich, które pomagają nawiązać nowe znajomości i zmniejszyć izolację.
Technologia i komunikacja online – Pomoc w nauce obsługi telefonów, komputerów lub mediów społecznościowych umożliwia seniorom kontakt z rodziną i przyjaciółmi na odległość.
Wolontariat – Angażowanie się w działania na rzecz innych może dać poczucie celu i zmniejszyć poczucie osamotnienia.
Regularne odwiedziny rodziny – Systematyczne spotkania z bliskimi są kluczowe dla poczucia przynależności i wsparcia.

Zaburzenia snu

Higiena snu – Ustalenie regularnych godzin snu, unikanie ciężkich posiłków przed snem, a także redukcja bodźców (np. ekranów) pomaga w poprawie jakości snu.
Terapia poznawczo-behawioralna snu (CBT-I) – Terapia pomagająca w leczeniu bezsenności, polegająca na zmianie negatywnych wzorców myślenia i zachowań związanych ze snem.
Relaksacja – Techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, oddech głęboki czy ciepła kąpiel, mogą pomóc w odprężeniu przed snem.
Środki farmakologiczne – W przypadku chronicznych problemów ze snem, lekarz może zalecić stosowanie leków nasennych (zawsze pod nadzorem).

Problemy z adaptacją do zmian

Wspierająca opieka psychologiczna – Terapia, która pomoże seniorowi poradzić sobie z trudnymi emocjami związanymi z wielkimi zmianami w życiu, takimi jak przejście na emeryturę czy przeprowadzka.
Rozmowy z bliskimi – Otwarte rozmowy o obawach i emocjach związanych ze zmianami mogą pomóc w ich zaakceptowaniu.
Stopniowe wprowadzanie zmian – Ułatwienie adaptacji poprzez stopniowe wprowadzanie nowych obowiązków czy sytuacji, które pomagają seniorowi poczuć się komfortowo.
Aktywność fizyczna i umysłowa – Regularne ćwiczenia, zajęcia umysłowe oraz spędzanie czasu na świeżym powietrzu mogą ułatwić adaptację do nowego stylu życia.

Każdy senior ma indywidualne potrzeby, dlatego warto dostosować pomoc do konkretnej osoby, zwracając uwagę na jej preferencje, potrzeby i kondycję zdrowotną. Regularne konsultacje z lekarzem i psychologiem pomogą wybrać najskuteczniejsze metody wsparcia.

Plany Fundacji na 2025 rok

Dane:

WHO podaje, że depresja dotyka 10–15% osób starszych, a jej objawy są często bagatelizowane.
Izolacja społeczna i osamotnienie zwiększają ryzyko rozwoju demencji o 40%.

Wsparcie psychologiczne

W planach Fundacji na 2025 jest organizowanie grup wsparcia, w których seniorzy będą się dzielić swoimi doświadczeniami, np. po stracie bliskiej osoby.

Zapobieganie osamotnieniu i depresji:

Pod tym szyldem będą prowadzone spotkania integracyjne, na których seniorzy będą mogli opowiadać o swoich odczuciach i lękach z innymi seniorami.
Wnioski z tych spotkań będą podstawą do kształtowania innych zajęć dla seniorów (po konsultacji z lekarzem).

Aktywności umysłowe:

Warsztaty edukacyjne i kursy rozwijające umiejętności poznawcze, np. Kluby dyskusyjne, wspólne oglądanie filmów a następnie ich omawianie.
Tworzenie klubów gier planszowych i logicznych, gdzie seniorzy mogą ćwiczyć pamięć i zdolności analityczne.

Zapobieganie demencji

Szerzenie wiedzy o regularnych badaniach przesiewowych w kierunku wczesnych objawów chorób neurodegeneracyjnych.
Zachęcanie do stosowania aplikacji i gier wspierających trening pamięci.

Integracja społeczna seniorów

Dane i wyzwania:

W Europie aż 20% seniorów powyżej 75. roku życia doświadcza izolacji społecznej.
Badania wskazują, że osoby aktywnie uczestniczące w życiu społecznym są o 30% mniej narażone na depresję.

Izolacja społeczna to poważne zagrożenie dla zdrowia seniorów. Integracja społeczna sprzyja ich dobrostanowi emocjonalnemu i zmniejsza ryzyko chorób takich jak depresja.

Poniżej propozycje Fundacji dotyczące wsparcia integracji społecznej seniorów na rok 2025:

Spotkania tematyczne

Organizowanie spotkań tematycznych i kółek zainteresowań (np. literatura, malarstwo).
Tworzenie klubów dyskusyjnych, gdzie seniorzy mogą wymieniać się doświadczeniami.

Zajęcia integracyjne

Będą polegać na poszerzaniu wiedzy poprzez prezentacje I dyskusje, również na wspólnych zabawach umysłowych, mających na celu ćwiczenie mózgu I pamięci u osób starszych.

Międzypokoleniowe inicjatywy:

Programy mentoringu, w których seniorzy dzielą się swoją wiedzą i doświadczeniem zawodowym z młodszymi pokoleniami.
Programy, w których młodsze pokolenia uczą seniorów obsługi komputerów i smartfonów, co pomaga im utrzymać kontakt z rodziną.
Spotkania międzypokoleniowe, np. wspólne gry, warsztaty kulinarne czy występy artystyczne.
Wdrażanie lokalnych programów „cyfrowej adopcji seniorów” – młodzież pomaga starszym osobom opanować nowe technologie.
Pomoc w ramach inicjatywy międzypokoleniowej dla starszych mieszkańców będzie realizowana przez młodzież pod kuratelą szkoły.

Wolontariat i działania społeczne

Udzielanie pomocy przez młodzież w formie realizowania zakupów pierwszej potrzeby I lekarstw dla seniorów.
Tworzenie przestrzeni do dzielenia się wiedzą i doświadczeniem zawodowym, np. w formie mentoringu.
Bezpłatne kursy obsługi komputerów i smartfonów, umożliwiające utrzymanie kontaktu z rodziną i znajomymi.

Organizowanie aktywności umysłowych

Aktywność umysłowa to niezbędny element profilaktyki chorób neurodegeneracyjnych, takich jak demencja czy choroba Alzheimera. Oto rekomendowane formy:

Rozwijanie pasji i zainteresowań:

Nauka nowych umiejętności, np. języków obcych.
Tworzenie klubów książki, gdzie seniorzy mogą wspólnie czytać i omawiać literaturę.

Treningi umysłowe:

Gry logiczne, takie jak sudoku, krzyżówki czy brydż.
Korzystanie z aplikacji i programów wspomagających pamięć, np. specjalnych gier komputerowych dla seniorów.

Kursy i warsztaty:

Udział w kursach komputerowych, które nie tylko rozwijają umysł, ale też ułatwiają komunikację online.
Warsztaty tematyczne, np. o historii, przyrodzie czy malarstwie.